بررسی سانسور در ترجمه رمان به زبان فارسی، با نگاهی به آثار گابریل گارسیا مارکز و پائولو کوئلیو

چکیده سانسور که می تواند به عنوان ابزاری در جهت حفظ منافع خودی و نیز وسیله ای برای ممانعت از اشاعه اطلاعات به کار رود، ممکن است در تمامی رسانه ها و هرنوع ارتباطی از جمله ترجمه مشاهده شود. در طول تاریخ ترجمه به زبان فارسی، بسیاری از آثار ادبی بزرگ جهان با سانسور نهادی و فردی مواجه شده اند. آثار پائولو کوئلیو و گابریل گارسیا مارکز نیز که از جمله نویسندگان مطرح در جهان و نیز ایران هستند، به چنین سرنوشتی دچار شده اند. بسیاری از مواد متنی سانسور شده، موارد تابو را شامل می شوند که اغلب محدود به فرهنگ، قدرت، و زمان هستند. با توجه به اعمال سانسور در ترجمه آثار ادبی در ایران، این مطالعه به بررسی موضوع تابو در ترجمه برخی از آثار این دو نویسنده به زبان فارسی می پردازد تا با ارائه یک طبقه بندی نسبی موارد احتمالی مشمول سانسور را شناسایی کرده و نیز تصویر روشنی از راهکارهای مترجمان مختلف در برخورد با تابوها ارائه دهد. بدین منظور محقق از شیوه ی مقایسه ای و تطبیقی برای جمع آوری داده ها بهره برده و با تحلیل نمونه ها مشخص شد که تابو در فارسی مواردی چون توصیف مسائل جنسی و جسمانی، مذهبی، کلمات رکیک و ...را دربر می گیرد. در ترجمه این موارد، مترجمان از طیفی از راهکارها از حذف کامل تابو تا نقض آن (مقاومت در برابر سانسور) بهره میگیرند.